Từ lúc sinh ra, mỗi công dân phải thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh và khi chết đi, thân nhân của người chết hoặc người có nghĩa vụ theo quy định của pháp luật phải đi đăng ký khai tử. Nhằm xác định tình trạng nhân thân của cá nhân, tạo cơ sở pháp lý để Nhà nước bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân và thực hiện có hiệu quả việc quản lý dân cư, góp phần phục vụ phát triển kinh tế -xã hội trên địa bàn thị xã.

Để tránh trường hợp không đi khai tử hoặc khai tử quá hạn thì phải thực hiện thủ tục đăng ký khai tử như sau:

Luật Hộ tịch quy định sự kiện chết của cá nhân phải được đăng ký khai tử trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày xảy ra sự kiện. Sau thời hạn này, người có trách nhiệm vẫn phải thực hiện việc đăng ký khai tử (quá hạn), pháp luật không hạn chế thời gian quá hạn để bảo đảm mọi trường hợp tử vong đều được đăng ký và cấp Trích lục khai tử. Việc đăng ký khai tử (đúng hạn hay quá hạn) đều phải bảo đảm trình tự, thủ tục theo quy định; người yêu cầu đăng ký khai tử phải có giấy tờ, tài liệu chứng minh được các thông tin về họ, chữ đệm, tên, năm sinh của người chết; nơi chết; nguyên nhân chết; giờ, ngày, tháng, năm chết, nơi cư trú cuối cùng của người chết (nếu có).

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau nên hiện nay vẫn còn một số người đã chết lâu nhưng người thân chưa thực hiện thủ tục đăng ký khai tử cho người thân của mình. Đến khi thực hiện các giao dịch dân sự thì người dân mới liên hệ cơ quan nhà nước có thẩm quyền để đăng ký khai tử cho người chết đã lâu.

Để tháo gỡ những khó khăn, giải quyết một số vướng mắc liên quan đến việc đăng ký khai tử. Ngày 28/5/2020 Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 04/2020/TT-BTP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Hộ tịch và Nghị định số 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch hướng dẫn việc đăng ký khai tử cho người chết đã lâu, Cụ thể: Thông tư số 04/2020/TT-BTP đã bổ sung quy định tại Điều 13: Trường hợp đăng ký khai tử cho người chết đã lâu, không có Giấy báo tử hoặc giấy tờ thay thế Giấy báo tử theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định số 123/2015/NĐ-CP thì người yêu cầu đăng ký khai tử phải cung cấp được giấy tờ, tài liệu, chứng cứ do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp hoặc xác nhận hợp lệ chứng minh sự kiện chết; trường hợp người yêu cầu đăng ký khai tử không có giấy tờ, tài liệu, chứng cứ chứng minh hoặc giấy tờ, tài liệu, chứng cứ không hợp lệ, không bảo đảm giá trị chứng minh thì cơ quan đăng ký hộ tịch từ chối đăng ký khai tử.

Như vậy, đối với trường hợp đăng ký khai tử cho người chết đã lâu, người yêu cầu đăng ký khai tử phải cung cấp được giấy tờ, tài liệu, chứng cứ do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp hoặc xác nhận hợp lệ chứng minh sự kiện chết (ví dụ: hồ sơ, lý lịch cá nhân đi học, đi làm do cơ quan, đơn vị nơi học tập, công tác quản lý, xác nhận, có ghi nhận thông tin liên quan đến việc tử vong; Biên bản xác minh tai nạn, Giấy chứng nhận mai táng, Hợp đồng hỏa táng, văn bản xác nhận của chính quyền, công an địa phương ....), các giấy tờ, tài liệu này cần được cơ quan đăng ký hộ tịch phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra, xác minh chặt chẽ, bảo đảm thông tin đúng sự thật.

Trường hợp người yêu cầu đăng ký khai tử chỉ cung cấp được các giấy tờ như: gia phả dòng họ, giấy tờ tùy thân của người chết (nếu có); ảnh bia, mộ người chết; văn bản xác nhận của người làm chứng về các thông tin liên quan đến người chết, sự kiện chết; nếu các thông tin này được cơ quan đăng ký hộ tịch kiểm tra, xác minh, khẳng định được tính xác thực, có lập Biên bản xác minh thì có thể vận dụng coi là căn cứ để thực hiện việc đăng ký khai tử.

Trong trường hợp người yêu cầu đăng ký khai tử không cung cấp được bất cứ giấy tờ, tài liệu, chứng cứ chứng minh hoặc giấy tờ, tài liệu, chứng cứ không hợp lệ, không bảo đảm giá trị chứng minh thì cơ quan đăng ký hộ tịch từ chối đăng ký khai tử./.

                                            Kiều Trang