Hiện nay, người đã chuyển giới từ nam sang nữ, hoặc từ nữ sang nam, có một cơ thể đã được can thiệp y tế, đang gặp rất nhiều khó khăn khi thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình, họ vẫn đang có các giấy tờ pháp lý thể hiện giới tính khác với vẻ ngoài đã được chỉnh sửa (Căn cước công dân, hộ chiếu, giấy khai sinh, hộ khẩu). Điều này dẫn tới việc nhiều quyền lợi về giới của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các hệ lụy như: nhu cầu kết hôn hợp pháp, nhu cầu nuôi con nuôi, các quan hệ tình cảm (sự gắn bó về quyền và nghĩa vụ pháp lý tác động nhất định đến quan hệ tình cảm), quan hệ tài sản sẽ kém bền vững hơn những mối quan hệ được pháp luật thừa nhận và điều chỉnh.

Luật Hộ tịch năm 2014 đã tạo cơ sở pháp lý để người dân được công nhận các quyền con người, quyền, nghĩa vụ công dân và để Nhà nước bảo hộ các quyền, lợi ích hợp pháp của họ, có biện pháp quản lý dân cư một cách khoa học, phục vụ thiết thực cho việc xây dựng, hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của đất nước. Luật hộ tịch năm 2014 cơ bản đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ với Bộ luật dân sự năm 2015, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Luật Nuôi con nuôi và các văn bản pháp luật có liên quan khác. Luật Hộ tịch đã quy định việc cấp Số định danh cá nhân khi đăng ký khai sinh; xây dựng Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử để lưu giữ thông tin hộ tịch của cá nhân và kết nối, cung cấp thông tin hộ tịch cơ bản của cá nhân cho Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư...

Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đăng ký, quản lý hộ tịch trên địa bàn trong thời gian tới. UBND thị xã Kiến Tường chỉ đạo Phòng Tư pháp tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến quán triệt Luật Hộ tịch và các văn bản hướng dẫn thi hành; thường xuyên hướng dẫn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác hộ tịch ở cơ sở nắm biết để kịp thời hướng dẫn cho người dân thực hiện đúng quy đinh pháp luật, nhất là việc thay đổi hộ tịch cho người chuyển đổi giới tính được quy định như sau:

Căn cứ theo Điều 37 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về chuyển đổi giới tính như sau:

“Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan”.

Và căn cứ theo điểm e khoản 1 Điều 28 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền thay đổi tên như sau:

“1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi tên trong trường hợp sau đây:

e) Thay đổi tên của người đã xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính; ...”

Căn cứ theo Điều 26, Điều 27, Điều 28 Luật Hộ tịch 2014 quy định về phạm vi thay đổi hộ tịch, thẩm quyền đăng ký thay đổi, cải chính, bổ sung hộ tịch, thủ tục đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch.

Người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch.

Hồ sơ yêu cầu thay đổi họ, tên gồm: tờ khai (theo mẫu quy định); giấy khai sinh của người cần thay đổi, cải chính hộ tịch (bản chính); các giấy tờ liên quan để làm căn cứ cho việc thay đổi, cải chính hộ tịch.

Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện cấp trích lục cho người yêu cầu.

Trường hợp thay đổi, cải chính hộ tịch liên quan đến giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp hộ tịch ghi nội dung thay đổi, cải chính hộ tịch vào giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn.

Cơ quan có thẩm quyền giải quyết: Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký hộ tịch trước đây hoặc nơi cư trú của cá nhân có thẩm quyền giải quyết việc thay đổi, cải chính hộ tịch cho người chưa đủ 14 tuổi. UBND cấp huyện giải quyết các trường hợp từ đủ 14 tuổi trở lên./.

Phòng Tư pháp thị xã Kiến Tường

                                                                                                                                                                                                                                   Nguyễn Thị Kiều Trang